CNC Router için Eksen Sayısı Seçiminin Önemi

CNC Router Nedir?

Bilgisayar tarafından sayısal kontrol sağlayan sistemler anlamına da gelen CNC Routerlar, genel olarak bilgisayar kontrollü bir işleme makinesidir. Bu işleme makinelerinin çalışma prensibi genel olarak, bilgisayar destekli tasarım (CAD) yazılımına dayanmaktadır. Böylelikle ahşap, plastik, metal ve diğer birçok malzemeyi keserek, aynı zamanda kazıp şekil vermektedir. İş süreçlerini büyük ölçüde maksimize eden CNC routerlar, karmaşık tasarımları gerçekleştirmek için insan gücünden daha uygun maliyetlidir ve daha az hata olasılığı ile çalışırlar. Bu nedenle, birçok endüstri ve üretim süreci için vazgeçilmez haline gelir.

CNC Routerın Avantajları Nelerdir?

CNC routerların iş süreçlerine sağlamış olduğu birçok avantaj bulunmaktadır. Bu avantajlar hata oranlarını minimuma indirdiği gibi aynı zamanda da maliyeti de düşürmektedir. Bahsi geçen bu avantajları incelemek gerekirse;

• Yüksek Hassasiyet: İş süreçlerine büyük bir katkı sağlayan CNC routerlar, yüksek hassasiyetle işleme yapabilirler. Bu sebeple, karmaşık parçaların ve detaylı tasarımların üretimini mümkün kılar.
• Tekrarlanabilirlik: Oldukça kolay bir arayüze sahip olan bu donanım bir kez doğru şekilde programlandıktan sonra, aynı işlemi tekrar tekrar gerçekleştirebilirler. Bu nedenle, üretim süreçlerinde yüksek oranda tutarlılık sağlarlar.
• Otomasyon: CNC routerlar genel manada işleme süreçlerini büyük ölçüde otomatikleştirirler. Bu yüzden dolayı da bir operatörün müdahale etmesine gerek duymaz. Böylelikle işletme maliyetlerini düşürerek, üretkenliği artırır.
• Çeşitli Malzemelerle Uyumluluk: Ahşap, plastik, metal ve diğer birçok malzeme üzerinde çalışabilen CNC routerlar, çok yönlüdür ve farklı endüstriyel maddelerde kusursuz sonuçlar sunar. 
• Karmaşık Tasarımları İşleyebilme: Yapıları gereği CNC routerlar, bilgisayar destekli tasarım (CAD) yazılımı ile oluşturulan karmaşık tasarımları işleyebilirler. Hal böyle olunca, prototipleme ve özelleştirilmiş parça üretimi için idealdir.
• İş Güvenliği: CNC routerlar, işleme işlemlerini otmatikleştirdiği için operatörlerin fiziksel temasını azaltır . Bu şekilde de iş güvenliğini yüksek oranda artırır.

Cnc Routerlarda Eksen Nedir?

CNC Routerlarda oldukça önemli olan eksen, işleme makinesinin hareket ettiği belirli bir yöne işaret eder. Bu doğrultuda routerler üç veya daha fazla eksen aralığına sahiptirler. Bahsi geçen bu eksenler temel ve ek eksenler olmak üzere ikiye ayrılmaktadırlar. Temel eksenler genel olarak x ekseni, y ekseni ve z ekseni ismini almaktayken, ek eksenler a ekseni, b ekseni c ekseni ismini almaktadırlar. Bu eksenleri yakından incelemek gerekirse;

Temel Eksenler (X,Y,Z)

Cnc routerlarda var olan temel eksenler, routerın hareket ettiği ana yönleri belirtir. Bu aya yönler x, y ve z eksenleri olmak üzere 3 üç gruba ayrılmaktadır. Bahsi geçen bu eksenleri açıklamamız gerekirse;

• X Ekseni

X ekseni, routerın yatay hareketini kontrol eden bir eksenidir. Genellikle iş parçasının genişliği boyunca hareket eden x ekseni yapısı gereği, sağa ve sola doğru hareketi gerçekleştirirler. Bu nedenle x ekseni çoğunlukla iş parçasının yan yüzeylerini işlemek için tercih edilmekte olup, genellikle routerın taşıyıcı kısmı üzerinde monte edilen raylar veya vida milleri yardımıyla çalışırlar. Aynı zamanda da karmaşık parçaların kesilmesi veya şekillendirilmesinde kusursuz sonuçlar sunar. 

• Y Ekseni

CNC routerlar önemli olan bir diğer eksen de y eksenidir. Y ekseni genel olarak, dikey hareketi kontrol eden bir router eksendir. Bahsedilen bu eksenler ileriye ve geriye doğru olan hareketleri gerçekleştirerek, de işlenen parçaların uzunlamasına kesilmesine veya şekillendirilmesine yardımcı olurlar. Böylece istenilen parçalarda mükemmel bir şekillendirme ayrıcalığı sunmuş olur. 

• Z Ekseni

Cnc routerlardaki son eksen ise Z eksenidir. Bu eksen routerın dikey hareketini kontrol etmektedir. Böylelikle routerın yukarı ve aşağı doğru hareketi sağlanmış olur. Bahsi geçen bu eksen genellikle iş parçalarını üst yüzeyinden aşağı doğru kesmeye veya delmeye yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda da karmaşık işlemlerin yüksek hassasiyet ve kontrol ışıpından gerçekleşmesini sağlar.

• Ek Eksenler (A,B,C)

Cnc routerlarda bir diğer eksen ise ek eksenlerdir. Bu eksenler çoğunlukla karmaşık projeler ve üç boyutlu işleme ihtiyaçları için tercih edilmektedir. Bu sebeple ek eksenler diye bilinmektedir. Ek eksenler genel olarak A ekseni, B ekseni ve C ekseni olmak üzere 3 farklı türe sahiptirler. Bunları incelemek gerekirse; 

• A Ekseni

Ek eksenlerin bir parçası olan A ekseni, x ekseni etrafında dönme hareketini kontrol etmektedir. Böylelikle x eksenin yapamadığı silindirik parçaları veya yuvarlak yapılı maddeleri daha kolay işler ve doğru sonuçlar sunar. 

• B Ekseni

Ek eksenlerdeki 2. eksen olar B ekseni, y ekseni etrafında dönme hareketini kontrol ederek, farklı açılardaki kesme işlemlerini yürütür. Böylelikle iş süreçlerini büyük ölçüde kolaylaştırır ve hızlandırır. 

• C Ekseni

Ek esenlerdeki son eksen olan C ekseni, Z ekseni etrafındaki dönme hareketini kontrol edip, parçaların veya işleme uçlarının belirli bir açıya veya pozisyona yönlendirilmesine yardımcı olur. Bu durum parçaların kusursuz şekilde işlenmesini sağlar.

CNC Routerlarda Kaç Eksen Vardır?

CNC routerler dah 3.2den fazla eksen mevcuttur. Bu eksenler genel olarak hareket edebildikleri yön sayısına göre gruplanmaktadırlar. Örneğin 3 hareket sayısına sahip olan routerlara 3 eksenli cnc denirken, 9 ve 11 hareket sayısına sahip cnc routerlara ise, 9 ve 11 eksenli cnc denmektedir. Cnc routerları eksen sayısına göre incelememiz gerekirse;

3 Eksenli CNC:

Üç eksenli CNC kontrol üniteleri, iş parçalarının kesilmesi, delinmesi, oyulması veya şekillendirilmesi gibi işlemleri gerçekleştiren bilgisayar kontrollü işleme makineleridir. “Üç eksenli” terimi, bu makinelerin genellikle üç temel hareket ekseniyle çalıştığını ifade eder. Örneğin; X ekseni, routerın yatay hareketini (sağa-sola), Y ekseni dikey hareketini (ileri-geri) ve Z ekseni ise işleme ucu veya iş parçasının yüksekliği üzerindeki hareketini (yukarı-aşağı) kontrol eder. Böylelikle yüksek hassasiyet ve tekrarlanabilirlik sunarak, karmaşık parçaların üretimini kolaylaştırır ve üretim süreçlerinde optimize sağlar. 

4 Eksenli CNC:

Dört eksenli CNC kontrol üniteleri ise, üç eksenli modellere ek olarak genellikle bir döner eksen eklenmiş haldedirler. Bu döner eksen genellikle A ekseni olarak adlandırılır ve iş parçasının veya işleme uçlarının dönme hareketini kontrol eder. Dört eksene sahip bu CNC routerlar, tipik olarak döner işleme operasyonları için kullanılır ve iş parçalarının farklı yüzeylerinin veya açılarının işlenmesi sağlanır. Böylece, daha karmaşık parçalarda daha detaylı işlemler gerçekleşir. 

5 Eksenli CNC:

Beş eksenli CNC kontrol üniteleri, üç eksenli ve dört eksenli modellere ek olarak bir veya daha fazla ek döner eksen eklenerek oluşturulmuş işleme makineleridir. Bu ek döner eksenden biri genellikle A ekseni olarak adlandırılırken, diğeri B ekseni olarak tanımlanır. Beş eksenli CNC routerlar, iş parçalarının veya işleme uçlarının daha karmaşık ve çok yönlü işlenmesini sağlar. Özellikle, iş parçalarının farklı yüzeylerinin veya açılarının işlenmesi gerektiğinde kullanılır. Örneğin karmaşık geometrilerin işlenmesi gereken uygulamalarda ve alıp imalatı veya havacılık endüstrisi gibi alanlarda tercih edilir. 

6 ve 7 Eksenli CNC:

Altı eksenli cnc kontrol üniteleri ve yedi eksenli CNC kontrol üniteleri, beş eksenli modellere ek olarak bir veya iki ek döner eksen daha eklenerek oluşturulan çok yönlü işleme makineleridir. Altıncı eksen genellikle C ekseni olarak adlandırılırken, yedinci eksen genellikle bir döner tabla veya sabitleme tertibatıdır. Altı ve yedi eksenli CNC routerlar, daha karmaşık işleme operasyonları ve daha fazla esneklik gerektiren uygulamalar için tasarlanmıştır. Bu makineler, iş parçalarının daha karmaşık geometrilerini işleyerek, daha verimli işleme süreçleri sağlarlar. Bu sayede endüstriyel uygulamalardan prototip üretimine kadar geniş bir yelpazede kullanılırlar ve işletmelere daha geniş bir üretim yeteneği sunarlar.

9 ve 11 Eksenli CNC:

Cnc routerların en gelişmiş hali olan 9 ve 11 eksenli cncler, daha karmaşık ve özelleştirilmiş işleme operasyonları için tasarlanmış çok yönlü işleme makineleridir. Bu makineler, beş eksenli modellere ek olarak dört veya altı ek döner eksen daha eklenerek oluşturulmuştur. Dokuzuncu eksen genellikle D ekseni olarak adlandırılırken, on birinci eksen ek döner tablalar, sabitleme tertibatları veya özel döner birimler olabilir. Bu fazlasıyla gelmiş routerlar, endüstriyel üretimden prototip üretimine kadar geniş bir yelpazede kullanılabilir ve işletmelere geniş bir üretim yeteneği sunar.

Peki Eksen Sayısı Neden Önemlidir?

Eksen sayısı, bir CNC router veya herhangi bir CNC işleme makinesi için önemlidir çünkü işleme kabiliyetini ve karmaşıklığı belirler. Daha fazla eksen, makinenin daha karmaşık işleme operasyonları gerçekleştirebilme yeteneğini artırır ve daha çeşitli parçaların üretimini mümkün kılar. Örneğin; üç eksenli bir CNC router sadece iki boyutlu kesme ve şekillendirme işlemleri yapabilirken, dört veya beş eksenli bir router daha karmaşık üç boyutlu parçaların işlenmesi gerçekleştirilir. Böylelikle daha karmaşık ve detaylı tasarımların işlenip, daha ince detayların oluşturulur. Aynı zamanda da işlem adımlarında daha verimli bir işleme süreci meydana gelir. 

Bununla beraber eksen sayısı doğrudan doğruya üretkenliği ve verimliliği de artırır.Böylece işletme maliyetlerini düşerek, üretim süreçlerini daha verimli hale gelir. Sonuç olarak, eksen sayısı, bir CNC router veya işleme makinesinin işleme kabiliyetini ve verimliliğini büyük ölçüde etkiler.

Doğru Eksen Sayısı Nasıl Belirlenir?

Doğru eksen sayısı, bir CNC router veya işleme makinesi seçimi yapılırken dikkate alınması gereken birkaç faktör mevcuttur. Bunlardan biri işlenecek parçaların karmaşıklığı ve gereksinimleri dir. Diğeri ise işletmenin mevcut ve potansiyel iş hacmidir. Bu iki etmene dikkat ederek, eksen sayısını doğru bir şekilde belirleyebilirsiniz. 

Örneğin daha karmaşık işlemler yapacaksanız ve işletmenizin potansiyel iş hacmi varsa kesinlikle yüksek eksenli bir router ekseni tercih etmelisiniz. Veya tam tersi durumda ise tercihinizi daha düşük yapılı cnc router ekseninden yana kullanmalısınız. Böylelikle iş süreçleriniz daha iyi bir şekilde ilerler.

Sizde ihtiyacınız doğrultusunda dilediğiniz eksen sayısına sahip cnc kontrol sistemlerini, Şahin Rulman kalitesiyle sahip olabilirsiniz. Böylelikle iş süreçlerinde maksimum verimi elde edebilirsiniz.