Servo Motor ile İlgili Merak Edilenler

Servo motor ile ilgili birçok soru soruluyor. Biz de Şahin Rulman olarak bu haftaki blog yazımızda ‘Servo motor nedir?’, ‘Servo motor nasıl çalışır?’, ‘Servo motorun iç yapısı nasıldır?’, ‘Servo motorlar nerelerde kullanılır?’ gibi sorularınızın yanıtlarını vermeye gayret edeceğiz. Servo motorlar ile ilgili bilgi arayanlar için faydalı bir blog yazısı olmasını umar, iyi okumalar dileriz.

Servo Motor Nedir?

Servo motor, geri besleme kontrol sistemi sayesinde mekanizmanın çalışmasındaki hatayı tespit edip düzelten, pozisyon ayarının, ivme ve hız kontrolünün üst seviyede olmasını sağlayan motor sistemine verilen addır. Yani özellikle hareket ve pozisyon olarak çok ince ayar gereken operasyonlarda hareket kontrolünü maksimum seviyede tutarak hataları gideren ve dolayısıyla çalışma verimini arttıran bir sistemdir.

Servo Motor Çeşitleri

Servo motor çeşitleri arasından çalışma performansınıza uygun olarak seçim yapmanız gereklidir. AC servo motor ve DC servo motor olarak iki farklı çeşidi bulunan servo motorda çalışmada istenilen performans dikkate alınmalıdır. AC (fırçasız) servo motorlar daha çok yüksek güç gerektiren geniş kapsamlı projelerde kullanılmaktadır. DC (fırçalı) servo motorların tork ve güç kontrolleri AC servo motorlarına göre daha kolaydır. DC servo motorlar daha çok küçük uygulamalar için tercih edilmektedir. Servo motorların iç yapısının özelliği sayesinde frenli servo motor modeli de bulunmaktadır. Frenli servo motorlar risk olasılığı yüksek ve servonun zarar göreceği anlarda servo motor durdurarak koruma altına almaktadır.

AC ve DC servo motor farkı ile ilgili detaylı bilgileri, ilgili blog yazımızda bulabilirsiniz.

Servo Motor Nasıl Çalışır?

Yazımızın bu bölümünde servo motor çalışma prensibi ile ilgili detaylara değineceğiz. Bilgisayar destekli sistemler ile kullanılabilen servo motorlara bağlı bir encoder bulunur. Encoder, servo motorun yönünü, açısını ve hızını daimi olarak kontrol altına alma amacıyla servo sürücüsüne gerekli sinyalleri iletmektedir. Servo motor sürücüsü de aldığı sinyaller doğrultusunda servo motoru harekete geçirir. Geri besleme sinyalleri yardımı ile de servo motora verilen komutların doğruluk seviyesinin tespiti yapılır. Böylelikle yapılacak işlemler üzerindeki kontrol tam olarak sağlanır ve hata payı düşürülerek verim arttırılır.
Servo motor çalışma prensibi ile ilgili bilgileri genel hatlarıyla sunduk. Servo motor çalışma prensibi ile ilgili daha detaylı bilgiye ihtiyacı olanlar için daha geniş bir anlatım sunabiliriz:

Servo motor çalışma prensibi bakımında diğer motor türlerinden daha donanımlı olduğundan dolayı fiyat bakımında da farklıdır. Servo motorların çalışma prensiplerini inceleyecek olursak; PLC veya PC bağlantısı ile gelen sinyalleri konum kontrol ve akım yükselticisinden iletilerek servo motora gelmektedir. Buradan sonra yükün hareketi için gerekli olan güç servo motor tarafından sağlanarak çalışma tamamlanmaktadır.

Servo motorlar fırçalı (AC Servo Motor) ve fırçasız ( Servo Motor) olmak üzere iki çeşidi vardır. AC motorları yüksek performans gerektiren projelerde kullanabildiğiniz gibi düşük güç performansı gereken projeler için de kullanabilirsiniz. İç Yapısı olarak basit bir yapıya sahip olsa dahi kesintisiz bir çalışma performansı göstermektedir. DC servo motorlar ise AC servo motor türlerine oranla daha az kullanım oranına sahiptir. DC servo motorlar fiyat bakımından da AC servo motorlardan daha uygundur.

Servo motorların PLC veya PC bağlantısı ile kontrol edilebilmesi için servo motor sürücüleri kullanılmaktadır. Servo motor teknik özelliklerine uygun olan servo motor sürücü ile sürme parametre değerlerinin girişleri yapılarak ayarlanmalıdır. Servo motorlar güç, tork, devir ve flanş ölçüsüne göre değişiklik göstermektedir. Genellikle servo motor aldığınız zaman servo motor, servo motor sürücü, motor ve sürücü kabloları, sinyal kablosu set halinde satılmaktadır. Şahin Rulman sitesi üzerinden satın alabileceğiniz servo motor çeşitleri servo motor sg serisi ve frenli servo motorlardır. Servo motor sg serisinde yer alan motorlar 0,40 kw ile 5,50 kw arasında değişim göstermektedir. Frenli servo motorlar ise 1kw değerlerinden başlamaktadır.

Servo Motorların Karakteristiği

Her Motorun olduğu gibi servo motorların da karakteristik özellikleri bulunmaktadır. Servo motorların ön plana çıkan karakteristik özellikleri aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır:

• Diğer motor türlerine kıyasla daha hassas bir yapıya sahiptir.
• Diğer motor türlerine kıyasla daha donanımlı bir sistemdir.
• Encoder aracılığı ile harekete geçmektedir.
• Ayrı bir sürücü aracılığı ile üzerindeki kontrol seviyesi maksimuma ulaşır.
• Endüstriyel projelerde en yaygın olarak kullanılan motor sistemidir.
• Kontrolü mikrobilgisayarlar tarafından rahatça yapılabilmektedir.
• Kararlılık açısından oldukça iyi bir motor sistemidir.
• Kararlılık aralığı genel olarak 1 º ile 10 º olarak bilinmektedir.

Servo Motorların Kullanım Alanları

Servo motorlar kullanım alanlarının genişliğiyle ön plana çıkan motor sistemleridir. Çünkü servo motorlar tek bir motordan meydana gelen basit sistemlerden birden fazla motordan meydana gelen komplike sistemlere kadar birçok alanda kullanılabilmektedir. Günümüzde özellikle endüstriyel projelerde ve robot üretiminde kullanılır. Servo motorların başlıca kullanım alanlarını sizler için maddeler halinde sıraladık:

•Hassas makinelerin ilerleme hareketleri,

• Pozisyon belirleme sistemleri,
• Dijital kontrollü makinalar,
• Bellekli makinalar,
• Bilgisayar donanımları,
• Alternatör devir ayar mekanizmaları,
• Tıbbi cihazlar,
• Anten sürücüleri,
• Büro makineleri,
• Paketleme sistemleri,
• Laboratuvar ekipmanları,
• Otomatik kaynak makinaları,
• Otomatik kapı
• Pres makineleri gibi alanlarda kullanılmaktadır.

Servo Motorların Avantajları

• Kullanım alanları çok geniş olduğundan birçok sektör için tercih edilebilirdir.
• Diğer motorlara göre daha yüksek donanıma ve özelliklere sahip olduğundan ötürü çalışma verimini arttırır.
• Atalet momentlerinin küçük olmasının yardımıyla iletilen komutları hızlı algılar ve yerine getirir.
• Sıklıkla hareket ettirilip durdurulması motora zarar vermez. Yani dur-kalk hareketlerini dilediğiniz sayıda yaptırabilirsiniz.
• Döndürme momentleri yüksek olan motorlardır.
• Yüksek hızda çalıştırılırken bile verilen komutları yerine getirmede kararlılık gösterir.

Servo Motorlarda Geri Besleme Elemanlarının Seçimi

Servo motorlarının en çok dikkat çeken özelliklerinden bir tanesi de sürücü devresine sahip olmasıdır. Öte yandan sürücünün bulunmasının tek başına yeterli olmadığını da belirtmekte fayda var. Bunun sebebi ise sürücü, kendisine iletilen dataları servo motorlara transfer eder ve pozisyonunun doğruluğu ile doğru hız seviyesinde olup olmadığının kontrolü geri besleme elemanları aracılığıyla sağlanır. Söz konusu sistemin özelliği göz önünde bulundurularak doğru geri besleme elemanlarının seçimi gerçekleştirilir.
Servo motorlarda geri besleme elemanlarının seçimi ile ilgili başlıca detayları da sizler için madde haline getirdik:

• Resolver/Sin-Cos Encodoer: Mutlak pozisyonun ölçülme ihtiyacı olması halinde kullanılır.
• Artımlı Encoder: Yüksek hız çalışması ve hassasiyet ihtiyacında kullanılır.
• Resolver/Encoder: Düşük hız çalışması ihtiyacında kullanılır.
• Resolver: Yüksek sıcaklıkta çalışma ihtiyacı doğduğunda kullanılır.

Servo Motorların İç Yapısı Nasıldır?

Servo motorunun ne olduğundan bahsederken AC servo motor ve DC servo motor olarak ikiye ayrıldığından bahsetmiştik. Bundan dolayı servo motorların içyapısını merak edenler için bu iki servo motor çeşidinin içyapısını ayrı ayrı incelemekte fayda var.
AC servo motorlar, bünyesinde yer alan encoder ile AC motorlardan farklılaşmaktadır. AC servo motorun içyapısındaki bu farklılık sayesinde AC servo motorlar hassasiyette dönme yeteneğine sahiptir. Öte yandan servo motorların hassasiyeti adım sayısı ile belli olur. Adım başına kat edilen yol kısaldıkça servo motorların hassasiyeti artış gösterir.

Servo motorun ikinci çeşidi olan DC servo motoru, adını bünyesinde bulundurduğu DC motordan almaktadır. Servo motor, bu motorun haricinde sahip olduğu potansiyometre ve kontrol devresi aracılığı ile DC motorun mili kontrol altına alır Kontrol devresi ise servo motorun açısını anlık olarak tespit eder. Bunun dışında servo motordan çıkan sinyal datalara göre gitmesi gereken konumu tespit eder. Gönderilen sinyal ile açı uyuşuyorsa motorun çalışması durur. Ancak kontrol devresi motorun istenilen açıda olmadığını tespit ederse, doğru açı yakalanana kadar motor hareket etmeyi sürdürür.

Servo Motor Parametre Girişlerinin Bilgisayar ve PLC Bağlantısı

Mekanik ürünler olan servo motor sürücüleri AA Servo Sürücüler ve DA Servo Sürücüler olarak ikiye ayrılmaktadır. Standart hız, moment, pozisyon değişiklikleri gibi kontrollerin bir adım ilerisine geçen ve son teknoloji ürünler olan bazı servo motor sürücülerinde kullanıcı daha aktif bir şekilde yer almaktadır. Kullanıcının servo motor sürücüyü işletmesine ve onarım işlemlerine daha fazla yer veren modeller artık sürücü kullanımında daha akılcı çözümler sunmaktadır.

Servo motor sistemlerinin yönetilmesini sağlamak adına firmalar farklı yazılımlar ve programlar geliştirmektedir. Geliştirilen bu programlardan biri de Control Techniques yani CT ‘dir. Control Techniques bir servo motor sistem yönetimi programıdır. CT servo motor programında AA servo motor sürücünüz için Unidrive serisini kullanırken DA servo motor sürünüz için ise Mentor serisini kullanmalısınız. Standart kalıpların dışına çıkabilen CT servo motor yazılımı esnek bir yapıya sahiptir. PLC özelliklerine de sahip olan CT servo motor programında opsiyonel modül ve kullanıcı modülleri eklenerek proje sistemlerinin yönetimleri gerçekleştirilebilmektedir.

Servo Motor Fiyatlarını Etkileyen Faktörler

Servo motor üretimi yapan firmaların servo motor fiyatlarını belirlemesindeki ilk etken servo motorun boyutlarıdır. Servo motorun tork, devir, flanş ve güç değerleri dikkate alınmaktadır. Servo motor satın alacak firmaların ve kişilerinde çalışmalarında kullanacakları servo motorda bu özelliklere uygun olarak seçim yapmaktadır. Servo motor fiyatının bu özellikler göz önünde bulundurularak belirlendiğini ve sizlerin de çalışma performansına uygun olarak servo motor seçmeniz gereklidir.

Servo Motor Fiyatları

İşletmenize uygun servo motor çeşidini farklı fiyat aralıklarıyla Şahin Rulman’dan satın alabilirsiniz. Servo motor fiyatları ile ilgili detaylara linkten ulaşabilirsiniz.

Servo Motor Satış Sonrası Hizmet Kapsamı

Müşteri memnuniyetini her daim ön plana koyan Şahin Rulman satış sonrası da hizmetlerini sürdürmektedir. Ürünlerimizi kullanan müşterilerimiz için içeriğini sürekli Şahin Rulman Youtube hesabı bulunmaktadır. Bu hesap içerisinde bağlantıların nasıl yapılacağına ve diğer birçok sorunuzun cevabına yönelik videolu açıklamalar bulunmaktadır. Öte yandan satın aldığınız her ürünün sayfasında ürün ile ilgili yazılı anlatımlar ve merak edilen detaylar bulunmaktadır. Ürün sayfalarında ürün ile ilgili bulabileceğiniz başlıca detaylar aşağıdaki gibidir:

• Kurulum videosu
• Bağlantı şemaları
• Ürünlerin teknik özellikleri
• Montaj ölçüleri
• Servo sürücü kataloğu

Şahin Rulman olarak servo motorlara yönelik hazırladığımız blog yazısının sonuna geldik. Konu ile ilgili herhangi bir sorunuz olması halinde bizlerle iletişime geçebilir, servo motor çeşitlerine web sitemiz üzerinden göz atabilirsiniz.